Bal ve Üretim
Bal üretimi, doğanın en değerli hediyelerinden biridir. Arıların özverili çalışmalarıyla elde edilen bu besleyici ürün, sağlığımız açısından birçok fayda sağlarken, mutfak kültürümüzde de önemli bir rol oynamaktadır. Farklı çiçeklerden toplanan nektarlarla üretilen bal, çeşitliliği ve özgün tatlarıyla göz doldurmaktadır. Bu yazıda, bal üretim sürecini ve bunun önemini inceleyeceğiz.
Türkiye, sahip olduğu bitki çeşitliliği ve iklim koşulları sayesinde dünyada bal üretimi açısından önemli bir yere sahiptir. Ancak balın sadece üretilmesi değil, aynı zamanda belirli kalite ve güvenlik standartlarına uygun olması da büyük önem taşır. Türkiye’de bal üretimi ve satışı, Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği kapsamında belirlenen kurallara göre yapılmaktadır.
Türk Gıda Kodeksi’ne Göre Bal Nedir?
Bal; arıların bitkilerin nektarlarından veya bitki salgılarından topladıkları maddeleri kendi enzimleriyle zenginleştirerek petek gözlerinde olgunlaştırması sonucu elde edilen doğal bir üründür. Balda hiçbir katkı maddesi bulunmamalı, yapay tatlandırıcı veya şeker ilavesi yapılmamalıdır.
Türkiye’de Bal İçin Temel Kalite Kriterleri
Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne göre balda aranması gereken bazı temel kriterler şunlardır:
– Nem Oranı:
Balın nem oranı en fazla %20 olmalıdır. Yüksek nem oranı balın fermente olmasına ve bozulmasına yol açabilir.
– HMF (Hidroksimetilfurfural) Değeri:
HMF değeri, balın aşırı ısıya maruz kalıp kalmadığını gösterir. Türkiye’de satışa sunulan ballarda HMF miktarı en fazla 40 mg/kg olmalıdır. Bu değerin yüksek olması, balın doğal yapısının bozulduğunu gösterir.
– Diastaz Sayısı:
Diastaz, balın enzim aktivitesini gösterir. Doğal ve işlem görmemiş ballarda diastaz sayısı en az 8 olmalıdır. Düşük diastaz değeri, balın ısıya maruz kaldığını veya uzun süre bekletildiğini gösterebilir.
– Sakkaroz (Şeker) Oranı:
Çiçek ballarında sakkaroz oranı genellikle %5’in altında olmalıdır. Bazı özel bitki ballarında bu oran %10’a kadar çıkabilir. Yüksek sakkaroz oranı, şeker ilavesi şüphesine yol açabilir.
– Serbest Asitlik:
Balın serbest asitlik değeri en fazla 50 meq/kg olmalıdır. Bu değer balın tazeliği ve fermantasyon durumu hakkında bilgi verir.
Bal Etiketleme ve Satış Kuralları
Türkiye’de satılan balların etiketinde şu bilgilerin bulunması zorunludur:
– Balın türü (çiçek balı, salgı balı vb.)
– Net miktar
– Üretici veya dolumcu bilgileri
– Parti numarası
– Tavsiye edilen tüketim tarihi
Ayrıca “doğal”, “katkısız” gibi ifadelerin mevzuata uygun şekilde kullanılması gerekir.
Kaliteli Bal Üretiminin Önemi
Kalite standartlarına uygun bal üretimi, hem tüketici sağlığı hem de üreticinin emeğinin korunması açısından büyük önem taşır. Standartlara uygun üretim yapan arıcılar, ürünlerinin değerini artırırken sektörde güvenilirlik de sağlar.
Türkiye Tarımsal Bal Üreticileri Merkez Birliği olarak, bal üretiminde kalite, sürdürülebilirlik ve doğru bilgilendirme konularına önem verilmesini destekliyoruz.